Πέμπτη 30 Σεπτεμβρίου 2010

ΚΛΙΜΤ

Ελαιογραφία σε μουσαμά 430χ300εκ.
Έργο του Κλιμτ
Καταστράφηκε το 1945 στην πυρκαγιά
του Πύργου του Immendorf

Φιλοσοφία

Η επιτυχία των διακοσμήσεων για το Μουσείο Ιστορίας της Τέχνης εξασφάλισε στον Κλιμτ και στον συνεργάτη του Franz Matsch άλλη μια σημαντική παραγγελία ,που αφορούσε αλληγορίες για την οροφή της Μεγάλης Αίθουσας του Πανεπιστημίου, το νεομπαρόκ κτήριο του οποίου είχε αναγερθεί σχετικά πρόσφατα στη Ringstrasse. Ο Κλιμτ ανέλαβε τρεις αλληγορίες , που προορίζονταν για τις αντίστοιχες σχολές: τη Φιλοσοφία , την Ιατρική ,και τη Νομική . Αν και το Υπουργείο Πολιτισμού παρήγγειλε τα έργα το 1893 ,ο Κλιμτ παρουσίασε τον πρώτο πίνακα το 1900, στην 7η έκθεση της Απόσχισης. Στο διάστημα που μεσολάβησε , στο ύφος του σημειώθηκε ριζική αλλαγή ,με αποτέλεσμα οι παραγγελιοδότες , οι οποίοι περίμεναν μια σύνθεση στο πνεύμα του Ιστορικισμού , με πρωταγωνιστές τους μεγαλύτερους στοχαστές του παρελθόντος ,να μείνουν εμβρόντητοι μπροστά στο έργο. Ο Κλιμτ φιλοτέχνησε μια μεγαλοπρεπή ,μεταφυσικού χαρακτήρα σύνθεση, η οποία δυστυχώς καταστράφηκε στην πυρκαγιά του Πύργου του Immendorf, το 1945.
Το αριστερό μέρος του πίνακα το καταλαμβάνει μια στήλη αιωρούμενων ανθρώπινων σωμάτων , διαφορετικών ως προς την ηλικία αλλά και την ψυχική διάθεση. Δίπλα τους, σ'ένα κατάσπαρτο με αστέρια φόντο,διακρίνεται ένα μυστηριώδες πρόσωπο ( το αίνιγμα του κόσμου),ενώ στο κάτω άκρο ,τυλιγμένο σε μια σπείρα από μαύρα μαλλιά, ένα φωτισμένο γυναικείο πρόσωπο ενσαρκώνει την Φιλοσοφία . Ο Ηevesi έγραψε ένα ενθουσιώδες άρθρο ,στο οποίο μιλούσε με θαυμασμό για τη "μυστικιστική σκοτεινότητα " του έργου και για τις "στοιχειώδεις δυνάμεις" που έφερε στην επιφάνεια ο καλλιτέχνης ,καταλήγοντας με την παρατήρηση ότι "όλο αυτό το χάος είναι μια συμφωνία ".εντελώς διαφορετική ήταν ωστόσο ,η αντίδραση της κοινής γνώμης , η οποία θεώρησε τον πίνακα ασυνάρτητο.Ενώ η Απόσχιση, μ' ένα μακροσκελές κείμενο στο Ver Sacrum, υποστήριζε την απόλυτη ανάγκη των καλλιτεχνών για δημιουργική ελευθερία ,87 πανεπιστημιακοί υπέβαλαν στο υπουργό επίσημη διαμαρτυρία ,κατηγορόντας τον ζωγράφο για άγνοια και σκοταδισμό.Στην πραγματικότητα εκείνο που προκαλούσε περισσότερο στη Φιλοσοφία του Κλιμτ ήταν ότι η ανθρωπότητα παρουσιαζόταν να κυβερνάται από μυστηριώδεις και ανεξιχνίαστες δυνάμεις , που δεν είχαν τίποτε να κάνουν με τον ορθολογισμό της Αθηνάς.
Κείμενα : federica Armiraglio

Τετάρτη 1 Σεπτεμβρίου 2010

ΓΚΩΓΚΕΝ

Ελαιογραφία σε μουσαμά 68χ92εκ.
Έργο του Γκωγκέν 1892
Μόσχα ,Μουσείο Πούσκιν

Πώς ,ζηλεύεις;
(aha oe fwii? )

Παρότι ο πίνακας από την πρώτη ματιά φαίνεται να έχει φιλοτεχνηθεί αυθόρμητα ,στην πραγματικότητα είχε σχεδιαστεί με μεγάλη προσοχή,όπως μαρτυρούν οι προπαρασκευαστικές σπουδές-κυρίως της ξαπλωμένης μορφής, η οποία προστέθηκε σε δεύτερο στάδιο.

Η στάση της γυναίκας στο πρώτο πλάνο ,με το γεροδεμένο ,στέρεο σώμα ,το οποίο θυμίζει γλυπτό ,είναι προσεκτικά μελετημένη .Τα σφαλιστά της χείλη και η καμπύλη της μύτης φανερώνουν δυνατό και αποφασιστικό χαρακτήρα .Το στεφάνι από λευκά άνθη δημιουργεί αντίθεση με το έντονο μαύρο των μακριών ,ίσιων μαλλιών της ,όπως ακριβώς η σκουρόχρωμη επιδερμίδα των γυναικών με το ρόδιμο χρώμα της ακρογιαλιάς.

Η στάση της ξαπλωμένης κοπέλας μαρτυρεί την αναζήτηση καινούργιων λύσεων από την πλευρά του καλλιτέχνη.Ο διάλογος ανάμεσα στις δυο γυναίκες ,τεμπέλικα βολεμένες στην ηλιόλουστη παραλία ,δεν είναι τόσο προφανής και πραγματικός ,αλλά υπονοείται από την εγγύτητα των σωμάτων τους.

Τα χρώματα της παραλίας δεν αντιστοιχούν στην πραγματικότητα.

Τόσο η άμμος , με την κοραλλένια απόχρωση ,όσο και οι αντανακλάσεις της θάλασσας ,όπου συνδιάζονται κοκκινωπές και καφετιές αποχρώσεις ,φανερώνουν ,από κοινού με τα υπόλοιπα στοιχεία της σύνθεσης ,την πρόθεση του Γκωγκέν να χρησιμοποιήσει τα χρώματα ως βάση του συμβολισμού της σκηνής. Πρόκειται για σημαντικότατο εύρημα,το οποίο θα ασκήσει μεγάλη επίδραση στη μετέπειτα ζωγραφική,προετοιμάζοντας το δρόμο για την αφαίρεση.

Ο Γκωγκέν εμπνέεται κατά κανόνα τα γυμνά του από το ναό του Μπορομπουντούρ στην Ιάβα ,από τους πίνακες του Πυβί ντε σαβάν ,αλλά και από την ελληνορωμαϊκή Αρχαιότητα .Ο καλλιτέχνης είχε πάρει μαζί του στην Ταϊτή μια σειρά από αναπαραγωγές των ζωφόρων του Παρθενώνα και της Στήλης του Τραϊανού,δια χειρός του παλαιού κηδεμόνα ,του Gustave Arosa.

Κείμενο:Elena Ragusa