Τρίτη 13 Οκτωβρίου 2009

ΓΚΩΓΚΕΝ


Η γυναίκα με τα μάνγκο ( Te arii vahine )
Έργο του Γκωγκέν 1896
ελαιογραφία σε μουσαμά, 97χ130 εκ.
Μόσχα , Μουσείο Πούσκιν

Όπως είχε συμβεί κατά τη διάρκεια της πρώτης παραμονής του στην Ταϊτή, έτσι και τώρα ο Γκωγκέν εγκαταλείπει το Παπεέτε και εγκαθίσταται σε μια καλύβα ,στην ενδοχώρα του νησιού.Αυτή τη φορά, όμως δεν έχει για συντροφιά τη παλιά ερωμένη ,την Tehura, η οποία κατά τη διάρκεια της απουσίας του παντρεύτηκε.Ωστόσο , ο καλλιτέχνης καυχιέται για τις ερωτικές του επιτυχίες,λέγοντας:<<Κάθε βράδυ ,οι κοπέλες κάνουν έφοδο στο κρεβάτι μου,σαν δαιμονισμένες>>.Έτσι πολύ σύντομα βρίσκει καινούρια ερωμένη ,τη δεκατετράχρονη Pahura.
Οι ιστορίες των νεαρών γυναικών που αδυνατούν να αντισταθούν στο ερωτικό χάρισμα του καλλιτέχνη απεικονίζονται έξοχα σε πίνακες με γυμνές καλλονές, οι οποίες αποτελούν και το βασικό μοτίβο της ύστερης παραγωγής του. Στην περίπτωση αυτή ,ο καλλιτέχνης απεικονίζει την Pahura σε συνδιασμό με μια σειρά υφολογικών και συμβολικών αναφορών. Η νέα είναι ξαπλωμένη καταγής σαν άλλη Αφροδίτη(1518) του Κράναχ, θυμίζοντας παράλληλα με τη στάση της και άλλα διάσημα γυμνά, όπως η Γυμνή Μάχα του Γκόγια (1805)ή η Ολυμπία του Μανέ (1865),που απεικονίζονται ξαπλωμένες σε κρεβάτι. Σταυρώνοντας τα πόδια και καλύπτοντας το εφήβαιο με το χέρι της,η γυναίκα παρουσιάζεται σαν μια ακόμη θεά του έρωτα,προερχόμενη από την ιστορία της Δυτικής τέχνης.
Τα φανταστικά φυτά του φόντου παραπέμπουν ,αντίθετα , σε μια αλληγορία του επίγειου παράδεισου, όπως παραδέχεται ο ίδιος ο Γκωγκέν, ο οποίος στις επιστολές του κάνει λόγο για <<ταϊτινή Εύα>>.
Τα αυστηρά ήθη του τέλους του 19ου αιώνα συνέδεαν κατά κανόνα την ερωτική επιθυμία με αισθήματα ενοχής.Στην Ταϊτή , ο Γκωγκέν προσπάθησε να απελευθερωθεί οριστικά από τον φόβο του για τον έρωτα και για το πάθος.Η δική του Εύα μπορούσε να αγαπηθεί χωρίς κανένα αίσθημα ενοχής. Ο ζωγράφος έγραφε χαρακτηριστικά στον Στρίντμπεργκ;<<Η Εύα της πολιτισμένης σας αντίληψης σας οδηγεί πάντα, όπως και όλους εμάς, στο να μισείτε τις γυναίκες απεναντίας , η αρχέγονη Εύα , η οποία τόσο φόβο σας ενέπνευσε στο ατελιέ μου, θα μπορούσε μια μέρα να σας χαμογελάσει όχι και τόσο πικρά>>.

Κείμενο:Elena Ragusa